Bulut Bilişim Hizmet Modelleri Nedir?

Günümüzün dijital dünyasında işletmeler, operasyonlarını kolaylaştırmak, maliyetleri azaltmak ve verimliliği artırmak için hızla yeni teknolojileri benimsemektedir. Son yıllarda muazzam bir popülerlik kazanan bu teknolojilerden biri de bulut bilişim modelleridir. 

Bulut Bilişim Nedir?

Bulut bilişim, işletmelerin veri ve uygulamaların yönetimini bir hizmet sağlayıcıya yaptırmasını sağlayan bir bilgi işlem modelidir. Hizmet sağlayıcı, sunucuları amaca yönelik oluşturulmuş bir veri merkezinde barındırır. İstemci, talep üzerine bir ağ bağlantısı üzerinden bilgi işlem kaynaklarına gerektiği gibi erişebilir. 

Bulut Bilişim Hizmet Modelleri Nelerdir?

Ağlar, sunucular, depolama vb. gibi kaynakların hızlı bir şekilde tedarik edilmesini sağlamak için bulut, üç ana model halinde yapılandırılmıştır; Hizmet olarak Altyapı (IaaS), Hizmet olarak Platform (PaaS) ve Hizmet olarak Yazılım (SaaS). SaaS, PaaS ve IaaS, üç ana bulut bilgi işlem hizmet modeli türüdür.

Peki işletmenizin neden bulut bilgi işlem modeline ihtiyacı vardır?

• Ölçeklenebilirlik: Bulut bilgi işlem, işletmelerin bilgi işlem kaynaklarını ek donanım veya altyapıya ihtiyaç duymadan ihtiyaçlarına göre ölçeklendirmelerini veya azaltmalarını sağlar.
• Maliyet tasarrufu: Bulut bilgi işlem, işletmelerin pahalı donanım ve altyapıya yatırım yapma ihtiyacını ortadan kaldırarak sermaye harcamalarını önemli ölçüde azaltır.
• Esneklik: Bulut bilgi işlem, işletmelere bilgi işlem kaynaklarına dünyanın herhangi bir yerinden erişme esnekliği sunarak uzaktan çalışma ve işbirliğini mümkün kılar.
• Güvenilirlik: Bulut hizmet sağlayıcıları, işletmelerin veri ve uygulamalarına her zaman, her yerden erişebilmelerini sağlayan sağlam güvenlik ve yedekleme önlemleri sunar.

Bulut Bilişim Hizmet Modelleri

Bulut bilişim hizmet modelleri üç kategoriye ayrılır: Hizmet Olarak Altyapı (IaaS), Hizmet Olarak Platform (PaaS) ve Hizmet Olarak Yazılım (SaaS).

1. IaaS | Hizmet Olarak Altyapı ve Özellikleri

Infrastructure as a Service, işletmelere internet üzerinden sanallaştırılmış bilgi işlem kaynakları sağlayan bulut bilişimin en temel hizmet modelidir. IaaS ile işletmeler, fiziksel donanıma ihtiyaç duymadan sunucular, depolama ve ağ ekipmanı gibi bilgi işlem altyapısına isteğe bağlı olarak erişebilir.

IaaS bulut hizmeti modelleri, işletmelere altyapılarını özel ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde özelleştirme esnekliği sunarak, kaynaklarını gereksinimlerine göre artırma veya azaltma olanağı tanır. Ancak işletmeler, uygulamalarını ve işletim sistemlerini yönetmekten ve sürdürmekten sorumludur.

• Donanımı kiralamanıza izin veren ve bulut ve BT için temel yapı taşlarını içeren en esnek bulut hizmeti türüdür.
• IaaS BT kaynaklarınız üzerinde en iyi düzeyde esneklik ve yönetim kontrolü sağlar.
• IaaS, büyük ölçüde ağ mimarları tarafından kullanılır. Dolayısıyla teknik bilgi gerektirir.

IaaS Avantajlar

• IaaS, kendi veri merkezinizi oluşturmaktan daha uygun maliyetlidir. Yalnızca ihtiyacınız olan kullanım için ödeme yapmanıza olanak tanır.
• Yeni donanım ve yazılıma yatırım yapmak zorunda kalmadan ihtiyaç duyulduğunda anında yeni kaynaklar sağlayabilirsiniz.

IaaS Dezavantajları

• Aylık ücretler artabilir veya en yüksek kullanım beklenenden fazla olabilir.
• Güvenlik, IaaS’daki en büyük sorundur. IaaS sağlayıcılarının çoğu %100 güvenlik sağlamaz.
• Bir IaaS sağlayıcısından diğerine geçmek zor olabilir.
• Servis sağlayıcılar yazılımın bakımını yapar, ancak bazı işletmeler için yazılımı yükseltmezler.

IaaS Yaygın Kullanım Alanları

• IaaS, verileri yedeklemek, depolamak ve kurtarmak için kullanışlıdır. Ayrıca değişen depolama ihtiyaçlarını yönetmeye yardımcı olur.
• IaaS ile test ve geliştirme ortamları kurmak daha ucuz ve daha hızlıdır.

2. PaaS | Hizmet Olarak Platform ve Özellikleri

PaaS, işletmelere internet üzerinden eksiksiz bir geliştirme ve dağıtım platformu sağlayan bir tür bulut hizmeti modelidir. PaaS bulut hizmet modeli, işletmelere uygulamalarını geliştirmek, test etmek ve dağıtmak için işletim sistemleri, ara katman yazılımı ve çalışma zamanı ortamları dahil olmak üzere eksiksiz bir yazılım ve donanım bileşenleri yığını sunar. PaaS, işletmelerin altyapılarını yönetme ihtiyacını ortadan kaldırarak uygulamalarını hızlı ve verimli bir şekilde geliştirmeye ve dağıtmaya odaklanmalarını sağlar. PaaS bulut hizmet modeli ayrıca otomatik ölçeklendirme ve yük dengeleme sunarak işletmelerin artan trafiği herhangi bir kesinti olmadan yönetebilmelerini sağlar.

• Uygulama geliştirme ve dağıtma yöntemini basitleştirir
• Kaynak temini, kapasite planlama, yazılım bakımı, yama uygulamanız veya uygulamanızı çalıştırmayla ilgili herhangi bir iş hakkında endişelenmenize gerek kalmadığından daha verimli olmanıza yardımcı olur.
• Uygulamaların ve betiklerin geliştirilmesine odaklanan geliştiriciler arasında popülerdir ve temel kurulum için çok az bilgi gerekir.

PaaS Avantajlar

• Kodlamaya başlamadan önce altyapı oluşturmanız gerekmez.
• BT departmanınızın manuel dağıtımlar veya sunucu yönetimi için zaman harcamasına gerek kalmaz.

PaaS Dezavantajları

• Uygulamaların tüm verileri, sağlayıcının bulut veri tabanında saklanır. Özel ve hassas bilgiler sağlayıcı tarafından görüntülenebildiğinden bu, gizli sorunları gündeme getirir. Sonuç olarak, güvenilir bir sağlayıcı seçerek uygulamalarını güvence altına almak işletmelerin sorumluluğundadır. Aksi takdirde, mevcut bilgiler risk altında olabilir.
• Satıcının yeteneklerine bağlımlı olursunuz.
• Tüm bulut çözümleri bir dereceye kadar ölçeklenebilirdir, ancak PaaS seçenekleri, IaaS çözümlerinden daha az esnektir. Genel teknoloji biraz daha katıdır ve ufukta büyük bir büyüme görenler için kullanımı zorlaştırır.

PaaS Yaygın Kullanım Alanları

• PaaS araçları, iş verilerinin gelişmiş analizine, kalıpların belirlenmesine ve veriye dayalı kararlar alınmasına olanak tanır.
• PaaS, uygulama programlama arabirimleri ve mikro hizmetler geliştiren, çalıştıran ve yöneten ve herhangi bir veri tabanı kuran şirketler için kullanışlıdır.

3. SaaS | Hizmet Olarak Yazılım ve Özellikleri

SaaS, işletmelere internet üzerinden yazılım uygulamalarına erişim sağlayan bir tür bulut hizmeti modelidir. SaaS ile işletmeler, fiziksel donanım veya altyapıya ihtiyaç duymadan CRM, ERP ve HRMS gibi yazılım uygulamalarına erişebilir.

SaaS bulut hizmet modeli, işletmelere yazılım uygulamalarına dünyanın her yerinden erişme esnekliği sunarak uzaktan çalışma ve işbirliğine olanak tanır. SaaS ayrıca işletmelerin yazılım uygulamalarını kurma ve bakımını yapma ihtiyacını ortadan kaldırarak BT genel giderlerini önemli ölçüde azaltır.

• Hizmet sağlayıcı tarafından çalıştırılan ve yönetilen kullanıma hazır bir ürün sağlar.
• Bir SaaS teklifiyle, hizmetin nasıl sürdürüldüğü veya temeldeki altyapının nasıl yönetildiği konusunda endişelenmenize gerek yoktur.
• SAAS, son kullanıcıya erişim sağlar. Herhangi bir teknik gereklilik yoktur.

Avantajlar

• Müşteriler, güncellemeleri otomatik olarak gerçekleştirmesi ve özellikler sağlaması için bir Hizmet Olarak Sunulan Yazılım sağlayıcısına güvenir.

SaaS Dezavantajları

• İnternet bağlantısı olmadan çoğu SaaS uygulaması kullanılamaz.
• Veriler ve uygulamalar, son kullanıcıdan değişken bir mesafede bulutta depolandığından, yerel dağıtıma kıyasla uygulamayla etkileşimde bulunurken daha fazla gecikme olma olasılığı vardır. Bu nedenle SaaS modeli, talep yanıt süresi milisaniye cinsinden olan uygulamalar için uygun değildir.
• Sağlayıcı, bir uygulamanın yeni bir sürümünü benimserse, müşterinin daha yeni sürümü isteyip istememesine bakılmaksızın, tüm müşterilerine sunulur. Bu, işletmelerin eğitim için fazladan zaman ve kaynak sağlamasını gerektirir.

SaaS Yaygın Kullanım Alanları

• SaaS, geniş çapta dağıtılabilen ve herkes tarafından her yerden erişilebilen uygulamaların sağlanmasına yardımcı olur.
• Her şeyi sıfırdan inşa etmek yerine asıl işine odaklanmayı hedefleyen şirketler için uygundur.

IaaS, PaaS ve SaaS Hizmet Modelleri Arasındaki Fark

IaaS, PaaS, SaaS hizmet modelleri arasındaki temel fark, işletmelerin altyapıları, uygulamaları ve verileri üzerinde sahip oldukları kontrol ve sorumluluk düzeyidir.

İşletmeler Bulut Bilişim Hizmet Modeli Seçerken Dikkat Etmesi Gerekenler

İşletmelerin bir bulut bilişim hizmet modeli seçerken göz önünde bulundurması gereken faktörler aşağıdaki şekildedir:

1. İş ihtiyaçları ve gereksinimler

Seçilen bulut bilgi işlem hizmet modelleri, işletmenin özel ihtiyaç ve gereksinimleri ile uyumlu olmalıdır. Örneğin, bir işletme altyapısı üzerinde tam kontrol gerektiriyorsa ve uygulamalarını özelleştirmek istiyorsa, IaaS modeli en uygun model olabilir. Ancak, işletmenin uygulamalarını temel altyapı konusunda endişelenmeden hızlı bir şekilde geliştirmesi ve dağıtması gerekiyorsa, bir PaaS modeli daha uygun olabilir.

2. BT uzmanlığı ve kaynakları

BT uzmanlığının düzeyi ve iş içinde mevcut olan kaynaklar da dikkate alınmalıdır. İşletmenin altyapısını yönetme ve sürdürme konusunda uzmanlığa sahip özel bir BT ekibi varsa, bir IaaS bulut hizmeti modeli en uygun seçenek olabilir. Ancak işletmenin özel bir BT ekibi yoksa, minimum BT kaynağı gerektirdiğinden SaaS bulut hizmeti modeli daha uygun olabilir.

3. Bütçe

Bulut hizmet modelinin maliyeti, dikkate alınması gereken bir diğer önemli husustur. İşletmeler, bütçeleri dahilinde olan ve iş ihtiyaçlarını karşılamak için gerekli özellikleri ve işlevleri sağlayan bulut bilişim hizmet modellerini seçmelidir.

4. Ölçeklenebilirlik

Seçilen bulut bilişim hizmet modeli, işletmenin artan ihtiyaçlarını karşılamak için ölçeklenebilir olmalıdır. İşletmeler, değişen ihtiyaçlarına göre ölçeği kolayca artırabilen veya azaltabilen bir bulut hizmeti modeli seçmelidir.

Sonuç olarak işletmelerin, hangi bulut bilgi işlem modelinin ihtiyaçlarına en uygun olduğunu belirlemek için kendi özel ihtiyaçlarını ve gereksinimlerini dikkatlice değerlendirmesi gerekir. Her modelin potansiyel avantaj ve dezavantajlarının yanı sıra iş için gerekli olabilecek güvenlik ve uyumluluk gerekliliklerini de dikkate alması önemlidir.

En Çok Kullanılan Bulut Bilişim Hizmet Modeli Hangisidir?

Hizmet Olarak Yazılım (SaaS) şu anda en yaygın kullanılan bulut bilişim hizmeti modelidir. Bunun nedeni, SaaS’ın işletmelere herhangi bir donanım veya yazılım yüklemesine veya bakımını yapmasına gerek kalmadan internet üzerinden yazılım uygulamalarına erişim sağlamasıdır. SaaS uygulamalarının kullanımı kolaydır ve internet bağlantısı olan her yerden erişilebilir olması, onları her büyüklükteki işletme arasında popüler kılar. 

Diğer Bulut Hizmet Modelleri Nelerdir?

Üç ana bulut hizmeti modelinin (IaaS, PaaS ve SaaS) dışında, işletmelerin özel ihtiyaç ve gereksinimlerine bağlı olarak dikkate almak isteyebilecekleri başka bulut hizmeti modelleri de vardır. 

FaaS (Function as a Service), işletmelerin altyapı hakkında endişelenmeden özel uygulamalar geliştirmesine ve çalıştırmasına olanak tanıyan bir bulut bilgi işlem modelidir. 

BaaS (Backend as a Service), işletmelere mobil ve web uygulamaları geliştirmek ve dağıtmak için önceden oluşturulmuş bir backend altyapısı sağlayan bir bulut bilgi işlem modelidir. 

DRaaS (Disaster Recovery as a Service), bir sistem arızası veya felaket durumunda işletmelere olağanüstü durum kurtarma çözümü sağlayan bir bulut bilgi işlem modelidir.