Verileri etkin bir şekilde yönetmek günümüzde işletmeler için kritik bir zorluktur. Bu noktada geleneksel veri tabanları yüksek maliyetler, sınırlı ölçeklenebilirlik ve güvenlik açıkları ile genellikle yetersiz kalır.
Bu sorunlar büyümeyi ve verimliliği engelleyerek pazar taleplerine ayak uydurmayı zorlaştırabilir. Bulut veri tabanları bu sorunlara güçlü bir çözüm sunar.
Zahmetsizce ölçeklendirme esnekliği sağlar, operasyonel maliyetleri azaltır ve veri güvenliğini artırır. Araştırmalar 2025 yılına kadar 200 ZB verinin bulutta depolanacağını göstermektedir.
Bulut Veri Tabanı Nedir?
Bulut veri tabanı, bir bulut platformu aracılığıyla oluşturulan ve erişilen bir veri tabanı hizmetidir. Geleneksel veri tabanlarına benzer şekilde çalışır, ancak bulut bilişimin ek avantajlarına sahiptir. Bulutistan, Amazon Web Services (AWS), Microsoft Azure veya Google Cloud Platform (GCP) gibi şirketler tarafından sağlanan bulut altyapısında barındırılan bulut veri tabanları, şirket içi veri tabanlarının genellikle karşılayamayacağı ölçeklenebilirlik, esneklik ve maliyet verimliliği sunar.
Bulut Veri Tabanı Mimarisi
Bugün dünyanın her yerinde muazzam miktarda veri vardır ve bu da işletmelerin verileri yönetmesini ve depolamasını zorlaştırır. Bulut bilişim, uygun bir bulut veri tabanı yönetim sistemi ile süreci biraz daha basit hale getirir. Tıpkı İlişkisel Veritabanı Yönetim Sistemi gibi temel veri parçalarını depolamak ve gerektiğinde dünyanın her yerinden verileri manipüle etmek ve bunlara erişmek için uygun planlama ve sistem olması gerekir.
Üç Şema Mimarisi
Üç şema mimarisi, veri seviyesini fiziksel seviyeden ayırmak için gerekli üç katmana bakar. Normalde verilerin depolanması ile başlar ve veri katmanını oluşturur. Veriler, ikinci katmanı oluşturan uygulama kısmı ile birlikte bir sunucuda depolanır. Son katman ise sıradan insanlar tarafından erişilebilen ve kullanılabilen fiziksel katmandır. Mimaride 5 katmanlı mimari veya 7 seviyeli mimari gibi değişiklikler olabilir, ancak 3 katmanlı mimari, bulut hizmetleri için gerekli değişikliklerle temeli oluşturur.
Bulut yönetimi için belirli ayrıntı ve değişiklikler göz önünde bulundurularak üç katmanlı mimari, bulut tabanlı bir mimari olabilir.
Biraz Özelleştirme: Bulut verileri, farklı gereksinimleri olan çeşitli kullanıcılar tarafından kullanılır. Bu nedenle, veri yönetimi için bulut veri tabanı hizmetleri, tüm kullanıcıların ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde biraz özelleştirilmelidir.
Modelleme konsepti: Farklı kullanıcı türleri olacağından, her kullanıcı kendi gereksinimlerine göre kendi görüşüne sahip olacaktır.
Gerekli bilgilerin gizlenmesi: Sürecin güvenliği söz konusu olduğunda bu çok önemli bir adımdır. Yetkisiz kişilerin bulut tabanlı bir veri tabanında depolanan bilgilere erişimi olmamalıdır.
Güvenlik ve gizlilik: Bulut yöneticileri doğru kişilere erişim izni verdiklerinden emin olmalıdır. Ayrıca, sürecin her adımında orkestrasyon gerekebileceğini bilmelidir.
Bulut Veri Tabanlarının Avantajları
Aşağıdaki listede bulut veri tabanlarının avantajlarını bulabilirsiniz:
1. Ölçeklenebilirlik ve Esneklik
Bulut veri tabanının başlıca avantajlarından biri ölçeklenebilirliktir. Geleneksel veri tabanlarının ölçeklendirilmesi için donanım ve yazılıma önemli yatırımlar yapılması gerekir. Ancak bulut veri tabanları, işletmelerin talebe göre kaynakları yukarı veya aşağı ölçeklendirmesine olanak tanır. Bu esneklik, yalnızca kullandığınız kadar ödeme yapmanızı sağlayarak gereksiz harcamaları azaltır.
Bulut bilişim sayesinde işletmeler, kapsamlı altyapı ayarlamalarına gerek kalmadan veri hacmindeki değişikliklere hızla yanıt verebilir. Bu çeviklik özellikle tatil sezonları veya büyük ürün lansmanları gibi yoğun zamanlarda faydalıdır.
2. Maliyet Etkinliği
Bulut veri tabanları, geleneksel veri tabanı sistemlerine uygun maliyetli bir alternatif sunar. Bulut hizmetlerinin kullandıkça öde modeli, donanım ve yazılıma önemli miktarda ön yatırım yapma ihtiyacını ortadan kaldırır. Ayrıca bulut hizmet sağlayıcıları bakım, güncelleme ve güvenlik işlemlerini üstlenerek BT ekibinizin stratejik girişimlere odaklanmasını sağlar.
İşletmeler bulut altyapısını kullanarak operasyonel maliyetlerini önemli ölçüde azaltabilir. Buna enerji tüketimi, donanım amortismanı ve şirket içi veri tabanlarını yönetmek için gereken BT personelinden tasarruf da dahildir.
3. Yüksek Performans
Bulut veri tabanları, gelişmiş teknolojiler ve dağıtık mimariler sayesinde yüksek performans ve güvenilirlik sağlar. Bu veri tabanları büyük hacimli verileri işleyebilir ve gerçek zamanlı analitik sunarak işletmelerin veriye dayalı kararları hızlı bir şekilde almasını sağlar.
Makine öğrenimi ve yapay zekanın entegrasyonu, bulut veri tabanlarının performansını daha da artırarak tahmine dayalı analitik ve otomatik içgörüler sunar.
Bulut platformları ayrıca sürekli kullanılabilirlik ve yedeklilik sağlayan sanal makineler de sunar. Bu, bir sunucu arızalansa bile veri tabanınızın çalışmaya devam edeceği, kesinti süresini en aza indireceği ve iş sürekliliğini sağlayacağı anlamına gelir.
4. Felaket Kurtarma ve Veri Güvenliği
Veri güvenliği işletmeler için en önemli endişe kaynağıdır. Fakat bulut veri tabanları veri şifreleme, erişim kontrolleri ve düzenli güvenlik denetimleri gibi sağlam güvenlik önlemleri içerir. Bu özellikler, verilerinizin yetkisiz erişim ve ihlallere karşı korunmasını sağlar.
Ayrıca, bulut veri tabanları kapsamlı felaket kurtarma çözümleri sunar. Otomatik yedeklemeler ve coğrafi olarak dağıtılmış veri merkezleri sayesinde verileriniz doğal afetlere, donanım arızalarına ve diğer öngörülemeyen olaylara karşı korunur. Bu güvenlik ve güvenilirlik seviyesine geleneksel veri tabanları ile ulaşmak genellikle zordur.
5. Diğer Hizmetlerle Entegrasyon
Bulut veri tabanları, diğer bulut tabanlı hizmet ve uygulamalarla sorunsuz bir şekilde entegre olur. Bu entegrasyon, veri yönetimi yeteneklerini geliştirir ve verimli iş akışlarına olanak tanır. Örneğin, bulut veri tabanınızı iş zekası araçları, CRM sistemleri ve diğer uygulamalarla entegre etmek, işlemleri kolaylaştırabilir ve üretkenliği artırabilir.
6. Basitleştirilmiş Veri Yönetimi
Bulut tabanlı bir veri tabanını yönetmek, geleneksel bir veri tabanını yönetmekten çok daha kolaydır. Bulut hizmet sağlayıcıları, veri tabanı sağlama, izleme ve ölçeklendirme gibi görevleri basitleştiren sezgisel yönetim arayüzleri ve otomasyon araçları sunar. Bu, BT ekibinizin üzerindeki idari yükü azaltır ve daha stratejik projelere odaklanmalarını sağlar.
7. Bilgiye Erişimin Kolaylaşması
Bir bulut veri tabanına bir bulut platformu üzerinden erişildiğinden, bilgilere herhangi bir konumdan erişmek kolaydır. Son kullanıcının nerede olduğu önemsiz, ihtiyaç duyulan her türlü veriye kolayca erişilebilir. Örneğin, ekip üyelerinizden biri bir satış ziyaretinde olabilir, ancak sunumunu daha iyi uyarlamak için görüşülen müşteriyle ilgili CSAT verilerine erişmeleri gerekebilir.
Günümüz koşullarında bu özellik oldukça gereklidir. Şirketlerin, internet bağlantıları olduğu sürece verilere erişimleri konusunda endişelenmeden uzaktan çalışan istihdam etmelerine olanak tanır.
Bulut Veri Tabanının Dezavantajları
Şirketinizin verilerini yönetmek için verimli bir bulut sağlayıcısının hizmetlerini benimsemek ne kadar faydalı olsa da, yetersiz bir bulut veri tabanını tercih etmek, aslında çözdüğünden daha fazla sorun yaratabilir. Örneğin, bazı sağlayıcılar alan başına depolama yeteneği veya indeksleme konusunda kısıtlamalar getirir ve sadece sınırlı veri türü tanımları sunar. Tek bir hata noktasıyla tasarlanan bir bulut veri tabanı ise sorunlara neden olur. Ayrıca servis sağlayıcıya bağlı olarak, gerektiğinde ölçeklendirme yeteneğiniz sınırlı olabilir.
Bunlar, işletmenizin benzersiz ihtiyaçlarını karşılayabilecek bir bulut veri tabanı sağlayıcısı seçmenin önemli olmasının nedenlerinden sadece birkaçıdır.
Aşağıda listede dikkate alınması gereken bazı ek faktörleri bulabilirsiniz:
1. Satıcı Kilitlenmesi
Satıcı kilitlenmesi, sağlayıcı değiştirmenin getirdiği zorluklar nedeniyle bir işletmenin bir satıcıya bağlı kaldığı durumdur.
Farklı sağlayıcılar farklı formatları desteklediğinden, tüm altyapınızı başka bir bulut hizmetine taşımaya çalışırken geçiş yapmak işletmeniz için maliyetleri kolayca artırabilir.
Bu nedenle, tek bir bulut sağlayıcısı mı yoksa birden fazla bulut mu kullanacağınıza karar verirken yalnızca mevcut ve gelecekteki bulut platformu ihtiyaçlarınızı göz önünde bulundurmanız ve farklı satıcıların fiyatlandırma yapılarını yakından değerlendirmeniz gerekir.
2. Kesinti Süresi
Kesinti süresi, farklı nedenlerden kaynaklanan veri erişilmezliğini ifade eder. Veri ve erişilebilirlik kaybı olumsuz iş etkilerine yol açar. Bulut kesintisinin yaygın nedenleri arasında ağ arızaları, yanlış yapılandırmalar, yazılım hataları ve yükseltme arızaları, beklenmedik trafik yükleri ve elektrik kesintileri yer alır.
Sanal makine anlık görüntüleri gibi düzenli yedeklemeler ve dikkatle planlanmış bir felaket kurtarma (DR) stratejisi, kesinti süresini azaltabilir.
Ayrıca, modern DevOps ve GitOps tarzı yapılandırmalar her zaman manuel kurulumlardan daha iyidir. Bu modern yöntemlere güveniyorsanız, felaket kurtarma senaryoları sırasında belirli bir kaynağın tam bir kopyasını oluşturma şansınız daha yüksektir.
3. Güvenlik Açığı
Bulut bilişimde verimsiz veri yönetimi seçenekleri maliyetli veri ihlallerine yol açabilir. Sağlam güvenlik mekanizmalarına sahip sağlayıcılar olsa da, genellikle temel altyapı için güvenlik ele alınır. Veri tabanınızı sağlayıcıların altyapısının üzerine koyarsanız güvenliğini sağlamaktan siz sorumlu olursunuz. Bu tür kurulumlarda genellikle insani programlama hataları söz konusudur ve bu hatalar suç teşkil eden izinsiz girişlerden ziyade veri ihlallerine de neden olabilir.
Bir başka endişe de bulut veri tabanı çoklu kiracılığının genellikle mantıksal olarak yapılmasıdır, yani yalnızca tek bir veri tabanı vardır ve bir kiracının verilerine erişim kontrolü yazılım aracılığıyla yapılır. Bu da bir kiracının başka bir kiracının verilerine erişim sağlaması olasılığını doğurmaktadır. Bu sorunu çözmenin yolu, her kiracı için bir veri tabanı oluşturmaktır. Ancak, bir bilgisayar korsanı temel sistemin kontrolünü ele geçirebilirse, bu model bile istismar edilebilir, bu da temel ağı ve diğer veri tabanlarını saldırıya açık hale getirebilir.
Yerleşik bulut veri tabanı sağlayıcıları, sanal özel bulut (VPC) eşleme, IP beyaz listeleme, güçlü kimlik doğrulama ve veri şifreleme şemaları dahil olmak üzere çoklu kiracılıkla ilişkili güvenlik açıklarını azaltan güvenlik özellikleri sunar. Bu özellikler aynı zamanda veri ihlallerini zorlaştırır.
4. Uyum Eksikliği
Yapılan bir araştırmaya göre, BT uzmanlarının %94’ü uyumluluğu en önemli öncelik olarak görmektedir. Çünkü veri yönetimi söz konusu olduğunda, uyumlulukla ilgili sorunlar işletmeniz için maliyetli olabilir. Kullanıcı verilerinin korunamaması işletmenizin itibarını zedeler ve mali cezalara, hatta yasal sonuçlara yol açabilir.
Uyum sorunlarından kaçınmanın en iyi yolu, hem kendinizin hem de tedarikçinizin sorumluluklarını bilmektir. Bu noktada rutin denetimler yapmanız, bilgi erişimini yönetmeniz, her türlü ihlali izlemeniz ve keşfedilen güvenlik açıklarını derhal düzeltmeniz gerekir.
Belirli Kullanım Durumları için Bulut Veri Tabanlarının Avantajları
1. NoSQL Veri Tabanları
Bulut platformları, yapılandırılmamış verileri işlemek için ideal olan NoSQL veri tabanları da dahil olmak üzere çeşitli veri tabanı modellerini destekler. NoSQL veri tabanları veri modellemede esneklik sunar ve yatay olarak ölçeklenebilir, bu da onları sosyal medya, e-ticaret ve IoT gibi yüksek veri değişkenliği ve hacmine sahip uygulamalar için uygun hale getirir.
2. Hizmet Olarak Veritabanı (DBaaS)
Hizmet Olarak Veritabanı (DBaaS), tam olarak yönetilen bir veri tabanı çözümü sağlayan bulut tabanlı bir tekliftir. DBaaS, veri tabanı bakımı, güncellemeleri, yedeklemeleri ve güvenliği ile ilgilenerek işletmelerin temel faaliyetlerine odaklanmalarına olanak tanır. Bu hizmet özellikle kapsamlı BT kaynaklarına sahip olmayan küçük ve orta ölçekli işletmeler (KOBİ’ler) için avantajlıdır.
3. Satıcı Kilitlenmesinin Üstesinden Gelme
Bulut veri tabanlarının benimsenmesiyle ilgili en önemli endişe, işletmelerin tek bir sağlayıcının teknolojisine ve hizmetlerine bağımlı hale geldiği satıcı kilitlenmesidir.
Bu riski azaltmak için birçok bulut hizmeti sağlayıcısı, işletmelerin iş yüklerini birden fazla platforma dağıtmalarına olanak tanıyan çoklu bulut çözümleri sunar. Bu yaklaşım esnekliği artırır ve tüm veri tabanı ihtiyaçlarınız için tek bir satıcıya bağlı kalmamanızı sağlar.
Bulut Veri Tabanlarını Kimler Kullanır?
Bulut veri tabanları herkese uyan tek bir çözüm sunmaz, bu da benzersiz ihtiyaçları olan farklı sektörlere uyacak kadar esnek olduğu anlamına gelir.
Örneğin finansal hizmetlerde bulut veri tabanları çok çeşitli iş ihtiyaçlarını destekler. İşletmelerin faturalandırma ve diğer muhasebe ihtiyaçları için web üzerinden etkileşime girmesine olanak tanır ve bu sektörde faaliyet gösteren işletmeler için daha basit denetim izleri ve merkezi saklama sağlar. Finansal hizmetler de daha iyi müşteri deneyimleri yaratmak için de bulut veri tabanlarından yararlanır.
Ayrıca teknoloji, seyahat ve konaklama, e-ticaret, oyun gibi çok çeşitli sektörlerdeki şirketler, bulut tabanlı veri tabanı çözümlerini işlerini büyütmelerine de yardımcı olacak şekilde entegre etmektedir. Sonuç olarak bulut veri tabanları, veri odaklı işletmelerin verileri gerçek zamanlı olarak mobilize etmesine ve verimlilik için akıllı ve ölçeklenebilir uygulamalar oluşturmasına olanak tanır.
Geleneksel ve Bulut Veri Tabanları
Geleneksel veri tabanları şirket içi veri tabanlarıdır. Şirketlerin bunları verimli bir şekilde yönetmek için temel altyapı ve araçları sağlamasını gerektirir.
Öte yandan, bulut veri tabanları daha esnek ve ölçeklenebilir bir sistem sunar. Ayrıca, veri tabanı sağlayıcısı diğer şeylerin yanı sıra sistemin yönetimini ve bakımını da üstlenir.
Bazı bulut veri tabanı sağlayıcıları veri tabanı üzerinde yüksek düzeyde kontrol de sunar. Bu, veri analizi gibi temel süreçlerin tam olarak istediğiniz şekilde yürütülmesine olanak tanır. Örneğin, bazı veri tabanları veri analizinizi desteklemek için makine öğrenimi modelleri oluşturmanıza olanak tanır.
