DRP olarak da bilinen afet kurtarma planı, bir işletmenin veri kaybı gibi sorunları çözmesine ve minimum düzeyde çalışsa bile sistem işlevselliğini kurtarmasına yardımcı olur. Temel olarak, iş süreci ve süreklilik ihtiyaçlarının analizini içerir.
Afet Kurtarma Planı Nedir?
Afet kurtarma planı, işletmelerin planlanmamış olaylardan veya kesintilerden sonra faaliyetlerini mümkün olan en hızlı şekilde nasıl sürdürebileceklerini tanımlayan planlı ve belgelenmiş bir yaklaşımdır.
Şiddetli fırtınalar, depremler, hortumlar veya kasırgalar gibi günlük teknolojiye zarar verebilecek doğal afetlere ek olarak, sağlam bir afet kurtarma planı, elektrik ve telefon kesintileri, siber saldırılar, bomba tehditleri, yangın, sel ve bir tesiste sınırlı veya erişim kaybına neden olabilecek diğer olaylar dahil olmak üzere operasyonlardaki herhangi bir kesintiye en iyi şekilde nasıl yanıt verileceğine ilişkin talimatları da içerir.
Afet Kurtarma Planı Neleri İçermelidir?
Bazı temel bileşenler arasında donanım, yazılım, bağlantı, yedekleme ve tesis yedekliliği envanteri, tanımlanmış bir kurtarma süresi hedefi (RTO) ve kurtarma noktası hedefi (RPO) yer alır.
- İş Fonksiyonlarının Önceliklendirilmesi: Tüm sistemler eşit değildir. Kritik iş fonksiyonlarının belirlenmesi ve önceliklendirilmesi, en önemli süreçlerin ilk olarak geri yüklenmesini sağlamak için gereklidir.
- İletişim Stratejileri: Bu, bir felaket durumunda çalışanları, müşterileri ve paydaşları bilgilendirmek ve talimat vermek için önceden tanımlanmış iletişim protokollerini içerir.
- Acil Durum Kişileri: Dahili ekip üyeleri, hizmet sağlayıcılar ve acil durum müdahale ekipleri gibi harici ortaklar da dahil olmak üzere temel irtibat kişilerinin kapsamlı bir listesi hazır bulundurulmalıdır.
Bir Afet Planı Nasıl Çalışır?
Bir afet kurtarma planı kontrol listesi veya stratejisi, geniş kapsamlı olmalı ve önleme, tespit ve düzeltmeyi kapsamalıdır.
- Önleme: Bir afet planının birincil işlevi hiçbir felaketten etkilenmemektir. Burada kullanılan önleyici tekniklerden bazıları düzenli yedekleme yapmak, konfigürasyonları denetlemek, varsa hataları tespit etmek ve uyumlulukların hiçbir şekilde ihlal edilmemesini sağlamaktır.
- Tespit: Bir afet planı, sorunlu olayları tespit etmeyi amaçlayan kabul edilebilir tespit yöntemleri uygulayarak bir felaketin zararını sınırlamaya çalışır.
- Düzeltme: Bu adım, potansiyel afet durumlarını kontrol altında tutarak eylem planlamasını içerir. Çoğunlukla yedekleme işlemlerini ve veri restorasyonuna odaklanır.
Yukarıdaki tüm eylemlerin özeti, görev açısından kritik verilerin güvenli bir şekilde çoğaltılmasını ve ikincil bir yere tam olarak yedeklenmesini garanti etmektir, böylece işletmeler bir felaket meydana geldiğinde bu verilere sahip olurlar.
Afet Kurtarma Planı Neden Önemlidir?
Bir afet kurtarma planı, bir işletmenin verilerini erişilebilir ve korunmuş tutmak için gereklidir. Eğer net bir DRP mevcut değilse, işletmeler kendilerini aşağıdakiler de dahil olmak üzere bir dizi tehdide maruz bırakır:
- Gelir kaybı: Kesinti süresi oluştuğunda bir tür mali kayıp kaçınılmazdır, ancak etkili planlama etkiyi önemli ölçüde azaltabilir.
- Marka hasarı: Bir marka olarak telafisi en zor şeylerden biri marka itibarına zarar vermektir.
- Memnuniyetsiz müşteriler: Müşterileri mutlu etmek bir numaralı önceliğiniz olmalıdır, bir müşteri sizden ihtiyacı olan şeyi alamazsa, onu almak için başka bir rakibinize gidecektir.
Afet Kurtarma Planlarının Türleri
Bir DRP şablonu tamamen özelleştirilebilirdir ve iş ihtiyaçlarınıza ve gereksinimlerinize en uygun planı oluşturmanızı sağlar. Önde gelen tüm DRP’ler aşağıda belirtilen DRP çeşitlerinden herhangi birine dayanır.
1. Network Felaket Kurtarma
Bir ağı kurtarmak için bir plan geliştirmek, ağın karmaşıklığı arttıkça daha karmaşık hale gelir. Adım adım kurtarma prosedürünü detaylandırmak, düzgün bir şekilde test etmek ve güncel tutmak önemlidir. Bu plandaki veriler, performans ve ağ personeli gibi ağa özgü olacaktır.
2. Bulut Tabanlı Felaket Kurtarma
Bu yöntem, kritik veri ve uygulamaların bir bulut ortamına kopyalanmasını içeren ve giderek daha popüler hale gelen bir seçenektir. Avantajları arasında esneklik, ölçeklenebilirlik, maliyet etkinliği ve değişen kurtarma ihtiyaçlarına hızla uyum sağlama yeteneği yer almaktadır. Özellikle elektrik kesintisi gibi durumlarda faydalıdır.
3. Sanallaştırılmış Felaket Kurtarma
Sanal makineler kullanan bu kurtarma stratejisi, işletim sistemleri, uygulamalar, yamalar ve veriler dahil olmak üzere tüm sanal ortamları çoğaltarak operasyonların hızlı bir şekilde geri yüklenmesini sağlar. Fiziksel altyapı olmadan kritik sistemlerin hızla geri yüklenmesinde özellikle avantajlıdır.
4. Veri Merkezi Felaket Kurtarma
Bu geleneksel yaklaşım, birincil veri merkezinin fiziksel veya sanal kopyalarının alternatif bir felaket kurtarma tesisinde kurulmasını içerir. Bu, önceki tesiste bir arıza olması durumunda alternatif tesiste operasyonel sürekliliği sağlar ve kurtarma süresi hedeflerini karşılar. Bu tür sahalar, kesintiler sırasında kritik sistemlere erişimi sürdürmek için hayati önem taşır.
Her yaklaşımın avantajları ve dezavantajları vardır. Dikkate alınması gereken faktörler arasında maliyet, işletme büyüklüğü, özel ihtiyaçlar, sistemlerin kritikliği, kurtarma süresi hedefi ve kurtarma noktası hedefi yer alır. Bir işletme, en uygun seçimi belirlemek için her stratejiyi kendi benzersiz gereksinimlerine göre değerlendirmelidir.
Felaket Kurtarma Planlamasına Nasıl Başlanır?
Bir felaket kurtarma planlama sürecinin başlatılması genellikle aşağıdaki temel adımları içerir. Her adım, bir işletmenin bir felaket meydana geldikten sonra faaliyetlerine hızla devam edebilmesini sağlamak üzere tasarlanmıştır.
1. Analizin Gerçekleştirilmesi
Bu kritik değerlendirme, aksaklıkların kritik iş süreçleri ve işlevleri üzerindeki etkilerini belirlemeyi ve değerlendirmeyi amaçlar. Bu, hangi iş operasyonlarının en önemli olduğunu ve felaket kurtarma planında önceliklendirilmesi gerektiğini anlamaya yardımcı olur.
İşletme üzerindeki etkinin değerlendirilmesi ve bu risklerin azaltılması için stratejiler geliştirilmesi, bu alanlardaki aksaklıkların işletmeyi nasıl etkileyebileceğinin incelenmesini içerir.
2. Risklerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi
Bu aşama, işletmeyi etkileyebilecek potansiyel tehditlerin kapsamlı bir şekilde analiz edilmesini içerir. Bu tehditler doğal afetler ve elektrik kesintilerinden siber saldırılar ve sistem arızalarına kadar uzanır. Bu risklerin anlaşılması, güvenlik açıklarını ele alan ve kurumu çeşitli senaryolara hazırlayan bir felaket kurtarma planı oluşturmak için çok önemlidir.
3. Bir Felaket Kurtarma Ekibinin Kurulması
Felaket kurtarma planının geliştirilmesi ve uygulanması için özel bir ekip gereklidir. Bu ekip çeşitli departmanlardan üyelerden oluşmalı ve felaketten kurtarmaya kapsamlı bir yaklaşım getirmelidir. Bu ekibin sorumlulukları arasında felaket kurtarma prosedürlerinin ana hatlarının belirlenmesi, sahaların kurulması ve tüm personelin olası aksaklıklara karşı eğitimli ve hazırlıklı olmasının sağlanması yer alır.
4. Kapsamlı Bir Plan Oluşturma
Risk değerlendirmesinden elde edilen bilgiler kullanılarak kapsamlı bir felaket kurtarma planı şablonu oluşturulur. Bu plan, kritik iş süreçlerini sürdürmek veya hızlı bir şekilde devam ettirmek için bir kesinti öncesinde, sırasında ve sonrasında atılacak belirli adımları detaylandırılmalıdır.
Hem bulut felaket kurtarma planı hem de geleneksel felaket kurtarma yöntemleri için stratejiler içermeli, gerekli kaynakları, ekip üyelerinin rol ve sorumluluklarını ve hem normal operasyonlar hem de acil durum senaryoları için prosedürleri tanımlamalıdır. Plan uyarlanabilir olmalı, çeşitli aksaklıkları karşılamalı ve felaket kurtarma sitelerine geçiş için net prosedürler belirlemelidir.
Felaket Kurtarma Planının Avantajları
Bir Felaket Kurtarma Planı (DRP) uygulamak aşağıdakiler gibi birkaç kritik fayda sağlar:
1. Finansal Risklerin Azaltılması
Bir DRP, kesinti süresini azaltır ve veri kaybına karşı koruma sağlayarak iş kesintileri ve veri ihlalleri ile ilişkili önemli maliyetlerden tasarruf sağlar.
2. İş Sürekliliğinin Sağlanması
İyi uygulanan bir DRP, önemli iş operasyonlarının ciddi olaylar sırasında bile devam edebilmesini sağlayarak iş sürekliliği planını korur ve operasyonel etkiyi en aza indirir.
3. Müşteri Verilerinin ve Güveninin Korunması
Veri koruma ihlallerinin itibara zarar verebildiği bir çağda, bir DRP hassas müşteri verilerinin korunmasında ve güvenin sürdürülmesinde hayati bir rol oynar.
4. Yasal ve Düzenleyici Gereksinimlerle Uyumluluk
Birçok sektörde felaket kurtarma önlemlerini zorunlu kılan düzenlemeler vardır. Kapsamlı bir DRP, bu yasal yükümlülüklerin yerine getirilmesine yardımcı olarak uyumluluğu sağlar ve olası cezaları önler.
Afet Kurtarma Planı (DRP) ve İş Sürekliliği Planı (BCP) Arasındaki Fark Nedir?
İş sürekliliği planı ve felaket kurtarma planına benzer görünse de, her ikisi de kurtarmanızın farklı yönlerine odaklanır.
Bir felaket kurtarma planı daha çok felaket meydana geldikten sonra atılacak adımlara odaklanırken, bir iş sürekliliği planı daha çok felaket meydana gelmeden önce atabileceğiniz hazırlık adımlarına odaklanır.
Benzer şekilde, bir iş sürekliliği planı, farklı bir yerde veya farklı araçlar ve uygulamalar kullanarak iş operasyonlarınızı devam ettirmekle ilgilidir. Oysa bir felaket kurtarma planı mevcut iş operasyonlarını eski haline getirmekle ilgilidir.
Disaster Recovery as a Service (DRaaS) Nedir?
Hizmet Olarak Felaket Kurtarma, işletmelere bir felaket durumunda verilerini kurtarma olanağı sağlayan bulut tabanlı bir çözümdür. Bu hizmet temel olarak kritik verilerin yedeklenmesi, replikasyonu ve depolanmasının yanı sıra bir kesinti veya kayıp durumunda verilerin kurtarılması için gereken süreçleri ve teknolojileri içerir.
DRaaS’ın amacı, veri kaybının etkisini en aza indirmek ve şirketlerin bir felaket durumunda verilerini ve sistemlerini hızlı bir şekilde geri yükleyebilmelerini sağlamaktır.
DRaaS, işletmelerin pahalı donanım, yazılım ve BT personeline yatırım yapma ihtiyacını ortadan kaldırdığı için geleneksel felaket kurtarma çözümlerine göre uygun maliyetli bir alternatiftir. DRaaS ile şirketler, felaket kurtarma ihtiyaçlarını yönetmek için üçüncü taraf bir sağlayıcının uzmanlığından yararlanabilirken, veri kaybı riskini azaltabilir ve genel iş sürekliliklerini iyileştirebilir.
Veri kurtarma çözümleri, sistemlerin büyük bir kesintiden kurtarılmasının uygun bir zaman diliminde otomatikleştirilmesini sağlamak için bir dizi Kurtarma Noktası Hedefi (RPO)/Kurtarma Süresi Hedefleri (RTO) kuralına uyabilir.
En Çok Sorulan Sorular
1. Bir felaket kurtarma planı neleri içerir?
Bir felaket kurtarma planı temel olarak hedeflerin açık bir ifadesini, çeşitli felaket senaryoları için ayrıntılı kurtarma prosedürlerini, atanmış rolleri ve sorumlulukları, iç ve dış paydaşlar için bir iletişim planını ve düzenli güncellemeler ve testler için programları kapsar. Plan, bir felaket durumunda hızlı ve etkili bir kurtarma için gerekli tüm hususları kapsayacak şekilde kapsamlı olarak tasarlanmıştır.
2. İyi bir felaket kurtarma planı nasıl hazırlanır?
İyi bir felaket kurtarma planı hazırlamak için açık, yapılandırılmış bir formatla başlamak, basit ve anlaşılır bir dil kullanmak ve çeşitli potansiyel felaket senaryolarını göz önünde bulundurmak gerekir.
Bu plan tüm kilit personel ve dış ortaklar için eksiksiz iletişim bilgileri içermelidir. Planın mevcut iş operasyonlarını ve teknolojik manzarayı yansıttığından emin olmak için düzenli olarak gözden geçirilmesi ve güncellenmesi çok önemlidir.
3. Felaket kurtarma planlamasının adımları nelerdir?
Felaket kurtarma planlaması yapılandırılmış beş adımlı bir yaklaşım içerir.
Potansiyel tehditleri ve bunların operasyonlar üzerindeki etkilerini belirlemek için bir risk değerlendirmesi ve iş etki analizi yapmakla başlar. Ardından, temel donanımınızı, uygulamalarınızı, verilerinizi ve bağlantılarınızı geri yüklemek için stratejiler geliştirirsiniz. Üçüncü adım, planın titizlikle belgelenmesi ve eylem adımları ile iletişim protokollerinin ana hatlarının çizilmesidir. Plan, personelin kendi özel rolleri ve sorumlulukları konusunda eğitilmesi ile uygulanır. Son adım, planın etkin ve mevcut ihtiyaçlara uygun kalmasını sağlamak için düzenli olarak test edilmesi, gözden geçirilmesi ve güncellenmesini içeren sürekli bir adımdır.
4. Felaket kurtarma ve iş sürekliliği planlaması ne işe yarar?
Bu planlar, bir işletmenin önemli bir kesintiden sonra çalışmaya devam etmesini ve hızla iyileşmesini sağlayarak kesinti süresini en aza indirir.
5. Bir felaket kurtarma planı nasıl test edilir?
Test, pratik tatbikatlar, felaket simülasyonları ve boşlukları belirlemek ve düzeltmek için plan bileşenlerinin doğrulanması yoluyla gerçekleştirilebilir.
6. Felaket kurtarma planı ile iş sürekliliği planı arasındaki fark nedir?
DRP, BT kaynaklarının geri yüklenmesine odaklanırken, iş sürekliliği planı iş süreçlerinin genel sürekliliğiyle ilgilenir.
7. DRP’de veri koruması neden önemlidir?
Veri koruması, kayıpları ve yetkisiz erişimi önlemek ve bir felaket durumunda verilerin hızla kurtarılabilmesini sağlamak için esastır.
8. DRP’nin ele alması gereken felaketlerin başlıca nedenleri nelerdir?
Başlıca nedenler arasında doğal afetler, teknolojik arızalar, insan hataları ve siber güvenlik saldırıları yer alır.
9. Bir şirket kesinti süresini nasıl en aza indirebilir?
Düzenli yedekleme prosedürleri ve tüm kritik kaynakların hızla geri yüklenebilmesini sağlamak için periyodik testler içeren etkili bir DRP uygulayarak.
10. DRP’nin temel bileşenleri nelerdir?
Temel bileşenler arasında risk değerlendirmesi, yedekleme ve kurtarma prosedürleri, veri koruması ve personel sorumluluklarının tanımlanması yer alır.
11. Felaket kurtarma planlaması siber güvenlikle nasıl bütünleşir?
Felaket kurtarma planlaması, hassas verileri korumak ve bir felaket durumunda kurtarılabilmesini sağlamak için şifreleme ve güvenlik duvarları gibi gelişmiş güvenlik önlemlerini içerir.
