Yapay zekanın (AI) küresel pazarı her geçen gün büyümeye devam etmektedir. IDC’ye göre, 2025 yılına kadar yeni kurumsal uygulamaların en az yüzde 90’ı yapay zeka içerecektir. Bu eğilimin arkasındaki nedenlerden biri, yapay zekanın faydaları konusunda artan farkındalık ve yapay zekanın bir hizmet olarak (AIaaS) sağladığı gelişmiş yapay zeka yeteneklerinin artan erişilebilirliğidir.
AI as a service Nedir?
AI as a service yani hizmet olarak yapay zeka, diğer kullanıma hazır teklifler gibidir. Üçüncü taraf bir sağlayıcı tarafından bir müşteriye hizmet olarak sunulan ve çok çeşitli yapay zeka destekli yetenekler içeren yapay zeka yazılımıdır. Üçüncü taraf tarafından barındırılan bu yetenekler buluttadır ve internet üzerinden son kullanıcılar tarafından kullanılabilir, böylece yapay zeka daha erişilebilir hale gelir.
AIaaS’a olan talep her geçen gün artmaktadır. Sektör rakamları, 2017 yılında 1,13 milyar dolar olan küresel hizmet olarak yapay zeka pazarının 2023 yılına kadar 10,88 milyar dolara ulaşacağını göstermektedir. Ancak, daha fazla kullanılabilir hale geldikçe potansiyel olarak çok daha yüksek olabilir.
Hizmet Olarak Yapay Zekanın Arkasındaki Teknoloji
Hizmet Olarak Yapay Zeka (AIaaS) tek tip bir hizmet değildir, çeşitli farklı yapay zeka teknoloji ve hizmetlerini kapsayan bir şemsiye terimdir. Her bir AIaaS türü belirli ihtiyaçlara ve uygulamalara odaklanır.
En yaygın olanlardan bazıları aşağıdakileri içermektedir:
1. Makine Öğrenimi
Makine Öğrenimi (ML), yapay zekada en yaygın kullanılan tekniklerden biridir. Her bir senaryo için açıkça programlanmadan bilgisayarların verilerden öğrenmesi ve tahminler veya kararlar vermesi için eğitilmesini içerir. Yaygın makine öğrenimi teknikleri arasında karar ağaçları, sinir ağları ve destek vektör makineleri bulunur.
2. Derin Öğrenme
Derin öğrenme, çok katmanlı sinir ağlarına odaklanan bir makine öğrenimi alt kategorisidir. Bu teknik genellikle görüntü, ses ve metin gibi verileri işlemek ve analiz etmek için kullanılır.
3. Doğal Dil İşleme
Doğal Dil İşleme (NLP), insan dilini anlamak ve üretmekle ilgilenen bir yapay zeka dalıdır. Sohbet robotları, çeviri araçları, duygu analizi ve çok daha fazlasını oluşturmak için kullanılır.
4. Büyük Dil Modelleri
Büyük dil modelleri, insan dilini anlamak ve üretmek için büyük miktarda metin verisi üzerinde eğitilen gelişmiş bilgisayar programlarıdır.
Open AI’dan Chat GPT-3 gibi bu modeller, metinle ilgili görevleri iyileştirmek ve otomatikleştirmek için güçlü araçlardır.
5. Üretken Yapay Zeka
Üretken yapay zeka, insan tarafından yaratılan örnekleri taklit eden yeni veriler üretmek için kullanılır. Buna metin oluşturma, görüntü oluşturma ve çok daha fazlası dahildir.
6. Otomasyon ve Robotik Süreç Otomasyonu (RPA)
Otomasyon ve RPA (Robotik Süreç Otomasyonu), işletmelerin her türlü uygulama, sistem ve veri ile entegrasyon yoluyla rutin, zaman alıcı ve tekrarlayan süreçlerini otomatikleştirmelerine olanak tanıyan bir teknolojidir.
Entegrasyonlar, sistemlerin bulut tabanlı veya yerel olarak kurulmuş olmasına bakılmaksızın çalışır.
Bunlar, yapay zekada kullanılan birçok teknolojiden bazı örneklerdir. Teknoloji seçimi, çözülecek soruna ve mevcut verilere bağlıdır.
Yapay zeka ortamı hızla gelişmekte ve düzenli olarak yeni teknolojiler ve yaklaşımlar ortaya çıkmaktadır.
AIaaS Geleneksel Yapay Zeka Çözümlerinden Nasıl Farklılaşıyor?
AIaaS, geleneksel AI çözümlerinden öncelikle erişilebilirlik, maliyet etkinliği ve ölçeklenebilirlik açısından farklılık gösterir. Geleneksel yapay zeka uygulamaları genellikle BT altyapısına, uzman personele ve uzun geliştirme zaman çizelgelerine önemli ön yatırımlar gerektirir. Bu engeller, yapay zeka teknolojilerini küçük ve orta ölçekli işletmeler veya yeni başlayanlar için erişilemez hale getirebilir.
Buna karşılık, AIaaS sağlayıcıları altyapıyı yönetir ve hizmetlerini kullandıkça öde esasına göre sunar, bu da işletmeler için giriş maliyetini ve riski önemli ölçüde azaltır. Bu model aynı zamanda daha fazla esneklik sağlar, çünkü işletmeler kapasite planlaması veya önemli sermaye harcamaları konusunda endişelenmeden yapay zeka yeteneklerini mevcut ihtiyaçlara göre yukarı veya aşağı ölçeklendirebilir. Ek olarak, AIaaS platformları tekliflerini sık sık güncelleyerek kullanıcıların yeni donanım veya yazılım yükseltmelerine ek yatırım yapmadan en son AI gelişmelerine erişmelerini sağlar.
Ayrıca, AIaaS, bir işletmenin kendi başına geliştirebileceğinden daha çeşitli AI araçları ve uygulamaları sağlayabilir. İşletmeler, yerleşik yapay zeka sağlayıcılarının uzmanlığından ve kaynaklarından yararlanarak, aksi takdirde ulaşamayacakları gelişmiş yapay zeka çözümlerini deneyebilir ve uygulayabilir.
Farklı AIaaS Türleri Nelerdir?
Hizmet Olarak Yapay Zeka (AIaaS), bireylerin ve işletmelerin zaman, sermaye veya insan kaynaklarına önemli bir ilk yatırım yapmadan yapay zeka teknolojisine erişmelerine olanak tanıyan çeşitli yapay zeka dış kaynak kullanımı biçimlerini kapsar. Bu model, gelişmiş teknolojilerin kullanımını demokratikleştirerek daha geniş bir işletme ve geliştirici yelpazesi için erişilebilir olur. AIaaS genellikle bulut üzerinde barındırılır ve abonelik temelinde veya kullandıkça öde modeli altında kullanılabilir.
1. Predictive Analytics as a Service
Predictive Analytics as a Service, geçmiş verilere dayanarak gelecekteki eğilimleri, davranışları ve olayları tahmin etmek için yapay zekadan yararlanır. Bu tür bir AIaaS, işletmelere veri odaklı kararlar alma, operasyonları optimize etme ve potansiyel fırsatları ve riskleri belirleme konusunda yardımcı olur.
Hizmet olarak Tahmine Dayalı Analitik, borsa tahminleri için finans alanında, hasta sonuçlarının tahmini için sağlık alanında ve talep tahmini için tedarik zinciri yönetiminde kullanılabilir.
2. Computer Vision as a Service
Hizmet Olarak Bilgisayarlı Görme, işletmelere görüntü ve video gibi görsel içerikleri analiz etme ve yorumlama becerisi sağlar. Yüz tanıma, nesne algılama ve üretimde kalite kontrolü gibi görevlerde etkilidir.
Computer Vision as a Service, tıbbi görüntü analizi için sağlık hizmetlerinden görsel arama ve envanter yönetimi için perakendeye kadar çeşitli sektörlerde uygulanmaktadır.
3. Machine Learning as a Service (MLaaS)
Hizmet Olarak Makine Öğrenimi, AIaaS’ın en yaygın biçimlerinden biridir. İşletmelere, görüntü tanıma gibi görevler için kullanılabilecek önceden eğitilmiş makine öğrenimi modellerine ve araçlarına erişim sağlar.
MLaaS, makine öğrenimi modellerini oluşturma, eğitme ve dağıtma sürecini basitleştirerek kapsamlı veri bilimi uzmanlığına sahip olmayan işletmeler için erişilebilir hale getirir.
MLaaS, öneri motorları, dolandırıcılık tespiti ve müşteri duyarlılık analizi gibi uygulamalar için idealdir.
4.Natural Language Processing as a Service (NLPaaS)
NLPaaS, doğal dil işleme yeteneklerine odaklanır. Dil çevirisi, metin duygu analizi, sohbet robotları ve konuşma tanıma gibi görevler için araç ve modeller sunar. NLPaaS, müşteri desteği ve iletişim çabalarını geliştirmek isteyen işletmeler için çok değerlidir.
NLPaaS genellikle müşteri hizmetleri için sohbet robotlarında, pazar araştırması için duygu analizinde ve çok dilli içerik çevirisinde kullanılır.
5. Reinforcement Learning as a Service (RLaaS)
Hizmet Olarak Takviyeli Öğrenme, çevreleriyle etkileşimden öğrenebilen yapay zeka aracıları oluşturmaya odaklanır. RLaaS, yapay zeka sistemlerinin sıralı kararlar almasını ve değişen koşullara sürekli olarak uyum sağlamasını gerektiren işletmeler için uygundur.
RLaaS, otonom araçlar, robotik, öneri sistemleri ve oyun yapay zekasında uygulamalar bulur.
6. Speech Recognition as a Service
Hizmet Olarak Konuşma Tanıma, işletmelerin konuşulan dili metne dönüştürmesine ve tersini yapmasına olanak tanır. Bu, sesli asistanlar ve transkripsiyon hizmetleri gibi sesle kontrol edilen uygulamalar gerektiren endüstriler için çok değerlidir.
Hizmet Olarak Konuşma Tanıma, Siri ve Alexa gibi sesli asistanlarda, toplantılar ve görüşmeler için transkripsiyon hizmetlerinde ve engelli kişiler için erişilebilirlik uygulamalarında kullanılır.
7. Bot Geliştirme Platformları
Kodsuz ve düşük kodlu AIaaS platformları, işletmelerin minimum kodlama uzmanlığı ile sohbet botları ve yapay zeka odaklı uygulamalar oluşturmasını ve dağıtmasını sağlar.
Bu platformlar, geliştirme sürecini kolaylaştırmak için görsel arayüzler ve şablonlar kullanır ve işletmelerin yapay zeka odaklı sohbet robotlarını ve sanal asistanları hızla uygulamasına olanak tanır.
Bot geliştirme platformları müşteri hizmetleri sohbet botları, sanal alışveriş asistanları ve dahili süreç otomasyon botları oluşturmak için kullanılır.
8. Data Analytics as a Service (DAaaS)
Hizmet Olarak Veri Analitiği (DAaaS), veri analizi süreçlerinin ve yeteneklerinin üçüncü taraf bir sağlayıcı tarafından internet üzerinden sağlandığı yeni bir modeldir. Bu hizmet modeli, işletmelerin fiziksel altyapıya veya uzman personele yatırım yapmaya gerek kalmadan gelişmiş analitiklerden yararlanmasına olanak tanır. DAaaS, veri toplama, depolama ve işlemeden karmaşık analitik araçlara ve raporlama işlevlerine kadar bir dizi hizmeti kapsar.
DAaaS’ın başlıca avantajlarından biri ölçeklenebilir olmasıdır. İşletmeler, önemli bir sermaye harcaması yapmadan veri analitiği ihtiyaçlarını gereksinimlerine göre yukarı veya aşağı ölçeklendirebilir. Bu esneklik, özellikle kapsamlı bir kurum içi analitik departmanı bulunduracak kaynaklara sahip olmayan küçük ve orta ölçekli işletmeler için faydalıdır. Ayrıca DAaaS sağlayıcıları, veri işleme ve analitik süreçlerin ilgili veri koruma düzenlemelerine uygun olmasını sağlar ki bu da işletmelerin kendi başlarına yönetmeleri için karmaşık bir alan olabilir.
AIaaS Avantajları
AIaaS ile ilgili önemli avantajlar aşağıdakileri içermektedir:
1. Uygun maliyet
İşletme içi yapay zeka yetenekleri oluşturduğunuzda, önemli bir yatırım ve uzmanlık gerekir. Yapay zeka modellerini geliştirmek ve test etmek de bunları dağıtana kadar uzun zaman alır. Ancak AIaaS çözümleri ile bu harcamadan ve bununla ilişkili risklerden kaçınabilir ve ihtiyacınız olan AI yeteneklerinden yararlanmaya devam edebilirsiniz.
2. Hızlı ve kolay kurulum
Kullanıma hazır bir çözüm olduğu için hizmet olarak yapay zeka, karmaşık bir kurulum gerektirmez. Seçtiğiniz yapay zeka yeteneklerine anında erişim sağlayabilir, veri bilimcilerden oluşan bir ekip kurmadan veya karmaşık bir altyapı geliştirmeden fayda elde edebilirsiniz.
3. Şeffaf ücretler
Bir hizmet çözümü olarak yapay zekayı seçtiğinizde, yalnızca aldığınız hizmet için ödeme yaparsınız. Bu, işletmenizin ihtiyaç duymadığı yapay zeka işlevleri için ödeme yapmayacağınız ve yalnızca aktif olarak kullandığınızda ödeme yapacağınız anlamına gelir.
4. Esnek ve ölçeklenebilir
AIaaS, işiniz veya projeleriniz gerektirdikçe yapay zeka yeteneklerinizi artırmanıza veya azaltmanıza olanak tanır. Bu esneklik, yapay zekaya adım atan kişiler ve gelecekte önemli ölçüde büyüyebilecek işletmeler için idealdir. Ayrıca size taahhütte bulunmadan önce neyin işe yaradığını öğrenme fırsatı verir.
5. Hızlı dağıtım
AIaaS, yapay zeka çözümlerinin dağıtımını hızlandırır. İşletmeler sıfırdan yapay zeka modelleri oluşturmak yerine çok çeşitli önceden oluşturulmuş modeller ve hizmetler arasından seçim yapabilir.
Bu, özel yapay zeka çözümlerini geliştirmek ve ince ayar yapmak için aylar harcamak yerine işletmenizin yapay zekanın avantajlarından neredeyse anında yararlanmaya başlayabileceği anlamına gelir.
6. Azaltılmış Bakım Yükü
Yapay zeka altyapısının bakımı karmaşık ve kaynak yoğun olabilir. AIaaS ile bulut sağlayıcıları bakım ve güncellemeleri üstlenir. Böylece ekibinizi, altyapıyı yönetmek yerine iş hedeflerinize ulaşmak için yapay zekadan yararlanmaya odaklanmaları için serbest bırakabilirsiniz.
7. Gelişmiş Araçlara Erişim
AIaaS sağlayıcıları, sürekli güncellenen ve geliştirilen gelişmiş AI araçları, kütüphaneleri ve çerçeveleri gibi bazı avantajlar sunar. Bu, işletmenizin sürekli yazılım geliştirmeye ihtiyaç duymadan yapay zeka teknolojisinin en ileri noktasında kalmasını sağlar.
8. Azaltılmış Pazara Çıkış Süresi
Hizmet Olarak Yapay Zeka (AIaaS), kullanıma hazır yapay zeka araçları ve çerçeveleri sağlayarak işletmelerin pazara giriş süresini önemli ölçüde kısaltır. Bu, işletmelerin, özellikle de yeni kurulan işletmelerin ve KOBİ’lerin, yapay zeka çözümlerini, bu teknolojileri sıfırdan geliştirmek zorunda kaldıklarından çok daha hızlı bir şekilde dağıtmalarına olanak tanır. İşletmeler AIaaS’tan yararlanarak makine öğrenimi, doğal dil işleme ve görüntü tanıma gibi gelişmiş AI yeteneklerini mevcut ürün ve hizmetlerine hızla entegre edebilir.
Dahası, AIaaS kullanımı AI modellerinin daha hızlı yinelenmesine ve iyileştirilmesine yol açabilir. Altyapı ve temel modeller hizmet tarafından sağlandığından, işletmeler temel donanım ve yazılım bakımı konusunda endişelenmeden modelleri kendi özel ihtiyaçlarına daha iyi uyacak şekilde optimize etmeye ve özelleştirmeye odaklanabilir. Bu, yalnızca dağıtım döngüsünü hızlandırmakla kalmaz, aynı zamanda işletmelerin pazardaki değişikliklere ve müşteri ihtiyaçlarına etkili bir şekilde yanıt verme çevikliğini de artırır.
AIaaS’in Yaygın Zorlukları
AIaaS çok sayıda avantaj sunarken, uygulamayla ilgili potansiyel zorlukları da dikkate almak önemlidir. Bu zorluklar aşağıdakileri içermektedir:
1. Azaltılmış güvenlik
AIaaS çözümünüzü kullanmak için değerli işletme verilerinizi üçüncü taraf bir satıcıyla paylaşmanız gerekir. Bu durum güvenlik ve gizlilik endişeleri yaratabilir. Verilere uygunsuz şekilde erişilmediğinden, paylaşılmadığından veya dağıtılmadığından emin olmak için veri depolamanız, erişiminiz ve aktarımınız yeterli şekilde güvence altına alınmalıdır. Bazı sektörler bulut veri depolamayı tamamen sınırlayarak AIaaS kullanımını engelleyebilir.
2. Uzun vadeli ve artan maliyetler
Bir hizmet olarak yapay zeka son derece uygun maliyetli olsa da, ücretler süreklidir ve ek yetenekler ekledikçe hızla artabilir. Bununla birlikte, maliyetler yükselse de, muhtemelen bunu yalnızca işinizle uyumlu olarak yapacaktır. Ayrıca, elde ettiğiniz içgörüler kârınızı önemli ölçüde artırma potansiyeline sahiptir.
3. Veri yönetişimi
Düzenlemelerin yoğun olduğu sektörlerdeki işletmeler için bulutta veri depolamayı sınırlandırmak kritik önem taşımaktadır. Bu yüzden bankacılık ve sağlık sektöründeki şirketler AIaaS’tan yararlanmada sınırlamalarla karşılaşabilir.
4. Uzun vadeli maliyetler
AIaaS çözümleri işletmelerin uygun bir maliyetle hızlı bir şekilde kurulmasına olanak tanır. Bununla birlikte, uzun vadeli maliyetler yüksek olabilir ve işletmelerin önemli AIaaS yatırımları yapmadan önce hem kısa hem de uzun vadeli maliyetleri değerlendirmeleri gerekir.
AIaaS İşletmeler İçin Ne Anlama Gelir?
Yapay zekanın yeteneklerini erişilebilir ve kullanımı kolay bir hizmete dönüştüren AIaaS, işletmeler için potansiyel bir oyun değiştirici olabilir.
İşletmelere karmaşık sorunları çözmek için verilerinden yararlanma olanağı verir ve daha iyi iş ve pazarlama kararları alabilmeleri için müşterileri ve pazarları hakkında daha hızlı, daha doğru içgörüler sağlar. Ayrıca, müşteri hizmetlerini iyileştirerek ve iletişimleri otomatikleştirip kişiselleştirerek müşteri deneyimini geliştirmelerine olanak tanır. Sonuç olarak, AIaaS çözümleri tarafından sunulan yetenekler, işletmelerin kâr ve rekabet avantajı elde etmelerine yardımcı olabilir.
Rakiplerinizden bir adım önde olmak istiyorsanız, yapay zekanın benimsenmesi çok önemlidir ve bir hizmet olarak yapay zeka (AIaaS) erişilebilir bir çözüm sunar. Bir sağlayıcı seçmeden önce, en iyi kararı vermek için hedeflerinizi, işletme büyüklüğünüzü, bütçenizi ve ekibinizin teknik yeteneklerini göz önünde bulundurmanız gerekir.
AIaaS’ın Geleceği
Teknolojik gelişimin devam etmesi ve yapay zeka çözümlerine yönelik talebin artmasıyla birlikte AIaaS pazarının büyümeye devam etmesi beklenmektedir. Bu durum, işletmelerin rekabetçi ve verimli kalmalarına yardımcı olabilecek, yaratıcılık ve iş tatmini için zaman kazandıracak daha da yenilikçi hizmet ve çözümlerin ortaya çıkmasını sağlayacaktır.
Sektördeki birçok kişinin bu alanda geleceğe yönelik bazı eğilimleri ve beklentileri aşağıdakileri içermektedir:
- Gelişmiş ve Daha Derin Özelleştirme: Gelecekteki AIaaS çözümleri muhtemelen daha da derin özelleştirme seçenekleri sunacak ve işletmelerin AI araçlarını kendi özel ihtiyaçlarına ve iş hedeflerine tam olarak uyacak şekilde ince ayar yapmalarını sağlayacak.
- Gelişmiş Veri Koruma ve Güvenlik: Veri koruma ve gizlilik konusundaki endişelerin artmasıyla birlikte, gelecekteki AIaaS çözümleri hassas bilgileri korumak ve daha katı veri koruma düzenlemelerine uymak için daha da gelişmiş güvenlik özellikleri içerecektir.
- Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerde (KOBİ’ler) AIaaS Kullanımının Yaygınlaşması: AIaaS’in maliyet etkinliği ve ölçeklenebilirliği sayesinde küçük ve orta ölçekli işletmeler AI teknolojisinden eskisinden daha büyük ölçüde yararlanabilecektir.
- Yapay Zeka ve Nesnelerin İnterneti (IoT) Entegrasyonu: Gelecekteki AIaaS çözümleri IoT cihazlarıyla daha sorunsuz bir şekilde entegre olacak ve akıllı evlerden akıllı endüstriyel sistemlere kadar daha akıllı ve daha bağlantılı ortamlar sağlayacaktır.
- Sağlık Hizmetlerinde Yapay Zeka Odaklı İnovasyon: AIaaS, kişiselleştirilmiş tıp, teşhis ve tedavi planlarının geliştirilmesinde önemli bir rol oynayacak ve daha doğru ve etkili sağlık çözümleri sağlayacaktır.
- Sürdürülebilirlik Girişimlerinde Yapay Zeka Kullanımının Artması: Yapay zeka, çevresel izlemeden enerji yönetimine ve kaynak kullanımının optimizasyonuna kadar sürdürülebilirlik çabalarının yönlendirilmesinde giderek daha önemli bir rol oynayacaktır.
